Thường trực HĐND các cấp chỉ thực hiện nhiệm vụ được luật giao

Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015 là văn bản chung nhất, có tính nguyên tắc quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, Thường trực HĐND. Ngoài ra, còn có nhiều văn bản quy phạm pháp luật khác như luật chuyên ngành, nghị quyết, nghị định, thông tư. Việc này được quy định ngay tại khoản 3 Điều  6 của Luật “Thường trực Hội đồng nhân dân là cơ quan thường trực của Hội đồng nhân dân, thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan”.

Thường trực HĐND tỉnh tổ chức phiên họp giải trình chấp hành pháp luật về đầu tư công

Như vậy, ngoài 10 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn được xác định tại Điều 104 của Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Thường trực HĐND còn thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định khác của pháp luật có liên quan, chứ không chỉ nhiệm vụ, quyền hạn quy định trong luật. Đây là những nhiệm vụ, quyền hạn do Quốc hội hoặc cơ quan có thẩm quyền giao cho Thường trực HĐND, thể hiện sự “phân quyền” hoặc “phân cấp”.

Trong thời gian qua, triển khai thực hiện các văn bản luật và văn bản dưới luật (bao gồm cả nghị quyết QPPL của HĐND) có quy định về thẩm quyền của Thường trực HĐND nhiều nơi đã thực hiện cho ý kiến, quyết định nhiều vấn đề liên quan do UBND cùng cấp trình, mà chủ yếu diễn ra ở cấp tỉnh như cho ý kiến về hệ số điều chỉnh giá đất hằng năm, quyết định điều chỉnh bảng giá đất, cho ý kiến về tiêu chuẩn, định mức sử dụng xe ô tô phục vụ công tác,…

Tuy nhiên, nếu chiếu theo quy định tại khoản 2 Điều 2 Luật số 47/2019/QH14 - điều khoản sửa đổi quy định tại khoản 3 Điều 6 Luật TCCQĐP 2015 “Thường trực Hội đồng nhân dân là cơ quan thường trực của Hội đồng nhân dân, thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Luật này và các quy định khác của luật có liên quan” thì từ ngày 01.7.2020 khi Luật số 47/2019/QH14 có hiệu lực thi hành, Thường trực HĐND các cấp chỉ thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn được luật giao. Điều này đồng nghĩa với việc không tiếp tục áp dụng các văn bản dưới luật hiện hành có quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Thường trực HĐND, nhất là khi các văn bản đó trái luật.

Tăng cường tổ chức các kỳ họp, rà soát các quy định liên quan

Nội dung liên quan đến thẩm quyền Thường trực HĐND trong Luật số 47/2019/QH14 một lần nữa khẳng định lại nguyên tắc hoạt động của HĐND. Đó là: (i) Nhiệm vụ nào mà Luật quy định rõ ràng, cụ thể thuộc thẩm quyền của Hội đồng nhân dân thì không thể giao cho Thường trực Hội đồng nhân dân quyết định thay thế, kể cả trường hợp cấp bách giữa hai kỳ họp. Nếu xét thấy cần phải quyết định thì tổ chức kỳ họp chuyên đề hoặc họp để giải quyết các vấn đề phát sinh đột xuất của Hội đồng nhân dân. Và (ii) Thường trực Hội đồng nhân dân chỉ được quyết định những vấn đề mà Luật giao.  

Để thực hiện đúng quy định về thẩm quyền của Thường trực HĐND theo tinh thần Luật số 47/2019/QH14 thiết nghĩ cấp có thẩm quyền cần sớm luật hóa các quy định liên quan đến Thường trực HĐND đang được quy định rải rác trong các nghị định, thông tư và các văn bản dưới luật khác do trung ương ban hành. Đồng thời, HĐND cũng cần có hình thức xử lý, dừng thực hiện các nghị quyết có giao nhiệm vụ cho Thường trực HĐND cùng cấp đảm bảo thực hiện đúng tinh thần Thường trực HĐND chỉ thực hiện nhiệm vụ được luật giao.